Ο δρόμος των εφήβων…

Βαριέμαι στο σχολείο…

Ούτε μπορώ να θυμηθώ, ούτε μπορώ να μετρήσω πόσες φορές άκουσα αυτή τη φράση να βγαίνει από το στόμα των εφήβων. Είναι πράγματι αμέτρητες! Πλήξη , ανία, βαρεμάρα είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα των παιδιών που φοιτούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ίσως όχι τόσο στο γυμνάσιο, μα στο λύκειο σίγουρα ναι!!

Σε εκείνη τη φάση που οι περισσότεροι μαθητές καλούνται να πάρουν τη ζωή και το μέλλον τους στα σοβαρά πια. Είναι η εποχή που καλούνται να επιλέξουν την κατεύθυνση των σπουδών τους, να επιλέξουν φροντιστήρια για την προετοιμασία τους , να γίνουν ξεκαθαρίσματα με τους γονείς που υποστηρίζουν την προσπάθεια των παιδιών μεν, με ανταλλάγματα δε. Είναι η εποχή που πρέπει να δεσμευτούν εσωτερικά ότι οφείλουν να πειθαρχήσουν στις νέες προτεραιότητες, να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, να σηκώσουν την ευθύνη των επιλογών τους σαν να ήταν ενήλικες, να σφίξουν τα δόντια και να υπομείνουν τις εξοντωτικές ώρες διαβάσματος. Και αυτό γιατί η ζωή είναι δύσκολη και επειδή «τα αγαθά κόποις κτώνται», και ακόμη επειδή τα παιδιά πρέπει να μάθουν να αγωνίζονται για να δικαιούνται να απολαμβάνουν, λες και η ζωή από μόνη της δεν είναι απόλαυση αλλά κάτεργο!

Είναι ακριβώς εκείνη η περίοδος που ο έφηβος καλείται να υπογράψει το συμβόλαιο της επιτυχίας και της καταξίωσης που θα του εξασφαλίσουν οι σπουδές του ενώ ταυτόχρονα παίρνει διαζύγιο από τα δώρα της εφηβικής ηλικίας.

Ο αγώνας ξεκινάει και ο δρόμος φαντάζει ανηφορικός , ίσως στην αρχή με ήπια κλίση, μα όσο περνάει ο καιρός αυτός ο δρόμος σαν να γίνεται ολοένα και πιο δύσβατος και πιο μοναχικός! και είναι σαν όσο διανύουν το δρόμο προς την κορυφή να θυσιάζουν πλευρές της φύσης τους! Την ξεγνοιασιά και την ανεμελιά της εποχής που το παιδί δεν χρειάζεται να έχει το βάρος των ευθυνών στην πλάτη του, αλλά να χαίρεται , να ζει τη στιγμή , να απολαμβάνει όσα του προσφέρονται, να διερευνά, να παρατηρεί, να επαναστατεί, να είναι αυθόρμητο και παρορμητικό, να ενθουσιάζεται με το παραμικρό, να ονειρεύεται, να ερωτεύεται, να θυμώνει και σε δυο λεπτά να ξεθυμώνει, να συγκρούεται με τους γονείς, να διεκδικεί το δίκιο του, να χτίζει την ταυτότητά του!

Στο σχολείο βαριέται γτ το περιβάλλον του και το σύστημα με τη δομή που διαθέτει δεν έχει καταφέρει να το εντάξει στους κόλπους του. Στο σχολείο τα παιδιά νιώθουν ότι χάνουν το χρόνο τους, ότι στραγγαλίζεται η δημιουργικότητά τους, ότι οι σχέσεις που χτίζονται είναι επιφανειακές, ότι επιφορτίζονται με «άχρηστη» πληροφορία ή καλύτερα με πληροφορίες που φαντάζουν αποκομμένες από την πραγματικότητα των εφήβων. Αγχώνονται γιατί πρέπει να τα καταφέρουν, γιατί πρέπει να φανούν αντάξιοι των προσδοκιών των γονιών τους, γιατί χωρίς ένα στόχο δεν θα αξίζουν την αγάπη και τη φροντίδα , γιατί χωρίς στόχο δεν υπάρχει λόγος να αγωνίζεται κάποιος!

Όμως τις περισσότερες φορές το άγχος δεν είναι αυτό που ενεργοποιεί, μα αυτό που παραλύει. Αυτό που αφαιρεί το κίνητρο και αδρανοποιεί το σύστημα γιατι πολύ απλά ο έφηβος δεν μπορεί να το διαχειριστεί. Ζαλάδες, πονοκέφαλοι, αϋπνίες, δύσπνοια και κρίσεις πανικού είναι μερικά από τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές σε στρεσογόνες συνθήκες. Εκεί είναι που σκέφτομαι στο όνομα ποιας ακριβώς «επιτυχίας» αξίζει τα παιδιά να βιώνουν αυτή την κατάσταση.

Τα ωραία πράγματα είναι αυτά που συμβαίνουν στην ώρα τους όπως δηλώνει και η ετυμολογία της λέξης ωραίος, ωστόσο το σχολείο τους προετοιμάζει για τη ζωή μετά και όχι για τη ζωή που συμβαίνει στην ώρα της. Πόσο ανάδρομο άραγε με την πραγματική φύση του εφήβου που ζει στο τώρα! Που θέλει μέσα από το βίωμα να οικοδομείται η εμπειρία και έτσι να συντελείται η μάθηση!

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την εικόνα που περιέγραψε μαθήτρια κατά την προετοιμασία της για τις πανελλαδικές εξετάσεις με στόχο κάποια σχολή ιατρικής. Μου έλεγε λοιπόν: «Η πραγματικότητά μου αυτή την εποχή μοιάζει σαν να βρίσκομαι σε ένα μακρύ και σκοτεινό τούνελ. Είμαι μόνη μου και το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι της απόλυτης μοναξιάς. Ναι, υπάρχει στην άκρη, πολύ μακριά ακόμη, μία αχτίδα φωτός, μα ο δρόμος είναι δύσβατος και συχνά πέφτω! Και πρέπει να σηκωθώ, δεν ξέρω πως , μα ξέρω πως πρέπει . Γιατί αυτός είναι ο δικός μου ο δρόμος»!

Ο δρόμος πρέπει να είναι ομαλός, ανοιχτός ! Τα παιδιά το αξίζουν, το δικαιούνται! Ας φροντίσει ο καθένας γι αυτό…

Γράφει η Αλεξάνδρα Πετκοπούλου, φιλόλογος Med Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευση, kids yoga instructor